nun

Dik lo taka ngawih ngawih: Chhattisgarh-a Nun pahnih hren

Chhattisgarh-a tribal khaw te tak te pakhata chawhnu lam khaw lum takah chuan, tawngtaina emaw, naupangte nuihzatthlak tak tak emaw avang ni lovin, boot ri leh thuneihna aw khauh tak takte chuan ngawi renga awm chu a titawp ta a ni. Sister Maria leh Sister Anjali nun pahnih, Catholic nun pahnih, chu biala hnam hnuaihnung zingah mahni hmasialna nei lo rawngbawlna atana an nun hlan tawhte chu chhan awm lovin an hren a—kum tam tak chhung an lo chawisang tawhte ngei a\angin an in\hen a ni.
Kum sawm chuang zet chu unaunu-te chu Adivasi-ho zîngah inngaitlâwm takin an khawsa a, hun rei tak chhûnga state-in a ngaihthah tawhna hmunah zirna, hrisêlna, leh thlarau lam thlamuanna an pe a ni. Pencil keng ngai lo hmeichhe naupangte chu an zirtir a. Doctor an lo kal loh laiin damlote chu an enkawl a. Nunna theihnghilh tawhah zahawmna an rawn thlen a ni. An rinna chu piantharna a ni lo va, lainatna—ngawi renga, nghing thei lo, hmangaihnaa zung kai a ni.
Mahse, chhum awm lohna zing takah chuan engkim a inher chhuak ta a ni.
“Forced conversion” tih finfiahna awm lovin puh an ni a—chu chu hnam hmangaihna hminga ralthuam hmanga puh a ni chho zel a ni—unaunu te hi zing tawngtai an zawh laiin police-te chuan an hual vel a ni. Notice pawh a awm lo, warrant pawh a awm lo, sawifiah hun rei lote pawh a awm lo. Khaw mipuite chuan thuneitute chu an ngen a, an chhungkua ni tawh hmeichhiate chu la lo turin an ngen a ni. Naupangte chuan an saree chu an vawng tlat a, an hmaiah mittui a luang chhuak a. Mahse an au thawm chu an ngaihsak lo.
Police jeep hnim hring chhungah chuan Sister Maria chuan Sam 23 chu a ti sap a, a aw chu a khur a, mahse a nghet hle: “Thihna thlalak ruam ka paltlang pawhin…” Sister Anjali chuan a rosary chu a rawn kuah a, a kekawrte chu a var a, a mit chu a hmaa kawngpui leivut awm chu a nghat a. Khawiah nge an hruai tih leh engvangin nge an hruai tih pawh an hre lo. Rorelna dik lo chu a tak tak a ni tih chauh an hria.
Legal counsel emaw, formal charges emaw awm lovin ni thum chhung zet hren an ni a, beidawng lovin zawhna an zawt a ni. Official-te chuan thil sual an tih loh avangin inpuanna an phut a ni. “Tu emaw baptisma i pe em?Khua mite thamna i pe em?” zawhna zawttute chuan an hnialna chu ngaihsak lovin, thudik hre lovin an zawt a. Unaunute chuan mualphona te, inhlat taka awm te, leh hlauhna te an tuar a—remna chhiahhlawh pahnih chu sawi loh, hmeichhia tumahin an tuar tûr a ni lo.
Detention center bang pawnah chuan khaw pum puiin an tawngtai a. Hindu, Kristian leh animist te pawhin inpumkhatnaah an inzawm khawm a. “Heng hmeichhiate hi an dam chauh a ni,” upa pakhat chuan thinrimna avanga a aw chu a ti na hle. “Engtin nge kan fate lehkha chhiar puih hi thil sual a nih theih?”
Court date erawh tarlan a ni lo. Evidence engmah tarlan a ni lo. Thuthang leh huatna avanga politics chauh chu hmeichhe rinawm pahnih thuhretu ngawi renga awm chu a dodal a ni. Ni a liam zel a, media-te chu an buai tan ta. Journalist tlemte, huaisen taka hnungtawlhtute chuan thudik an sawi ngam a ni: unaunu te hi thil sual tih vang ni lovin, sakhaw lama inngaihtlawmna boruak lo pung zel, ngilneihna chu ruahmanna anga ngaih a nih avangin an hren a ni tih an sawi
A tâwpah chuan nunna nei lote chu chhuah an nih chuan—chak lo, nghing, mahse chhe lo—thinrim takin ni lovin, an bula ding mipuite chunga lâwmthu sawina mittui tla chungin an lo kir leh a ni. An tihduhdahtute chu ânchhe an lawh lo. Candle an hal a. Hla an sa a. Tin, khawvelin chutiang khawngaihna hmun a neih tawh loh pawhin hmangaihna mission chu chhunzawm zel turin an tiam bawk.
An hren chhung hian ni tam tak a daih mai thei a, mahse dikna leh mihring zahawmna chunga hliam awm chu a rei zawk dawn a ni. Chu Chhattisgarh khua leivut takah chuan mipuiten zah takin an hming an la sawi reng a ni. Martar an nih vâng ni lovin, entîrna an nih vâng a ni—mi dangte ngaihsak lohnain a tihchhiat lainatna te, dik lohnain a fiahna rinna te, leh i chhehvêla thil awm zawng zawngin ngawi reng ang che an tih laia thil dik tâna ding tûra huaisenna ngawi renga mamawhna te.

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *